Yerli Amerikan Pedagojisi – Amerikan tarihi, dünyaya yabancı olmadığı gibi, Dünya da Amerikan tarihine yabancı değildir. Çocukluğumuzda Yüzbaşı Tommiks, Teksas, Baltalı Zagor ve diğerlerini az buz okumadık! Özellikle Yüzbaşı Tom’un zavallı ve silah görmemiş, ok ve mızraklarıyla savaşan cesur Kızılderili gençleri, elindeki tabancasıyla nasıl öldürdüğü o hafıza sayfalarımda, gözümün önündedir. Beynimiz bu kitaplarla ve daha sonra Hollywood filmleriyle yıkandı. Şimdi de her ne kadar internet ve ona bağlı çalışan mobil cihazlar üzerinden de bu beyin yıkama devam etse de, artık dünya gerçeklerini bir karış çocuk bile biliyor.
Amerikan tarihi ayan beyan ortadadır. Kuzeyden Avrupa’nın kaçkınlarının kuşattığı, güneyden İspanyol sömürgecilerin dağıttığı ve sonunda iki tarafın da yok etme niyetlerine maruz bırakılmış; ancak varlıklarını az sayıda da olsa devam ettirmiş olan, toprakları elinden alınmış, yok edilmeye, soykırıma ve nesillerinin tükenmesine maruz bırakılmış Yerli Amerikalıların (Kızılderililerin) dramı iç acıtıcıdır.
Daha ilginç bulduğum bir hatıram ise, bizzat ziyaret ettiğim yerli kabilelerin yaşadığı yerleri, bu defa da müze yaparak, yine onların sırtından para kazanmaya devam ediyorlar.
Bu yazıda yerli Amerikalıların veya bizim dilimizdeki yaygın adıyla Kızılderililerin pedagoji anlayışları, eğitime verdikleri önem ve ilkeler konusunda kısa bir gezinti yapacağız.
Oysa kültür tarihine baktığımızda Kızılderililerin pedagojileri Asya kültürlerine çok benzer. Hatta Türklerin geleneksel öğretileri ile örtüşen pek çok tarafı vardır.
Yerli Amerikalıların pedagojisine baktığımızda şunları görürüz:
Yer Temelli Öğrenme (Coğrafya Kültürü)
Yer temelli eğitim, öğrencilerin kültürel, tarihi, çevresel, ekonomik ve edebi bağlamlarına dayanan öğrenme deneyimlerini teşvik eder. Bu nedenle, kültürün ve mekanın Yerli öğrencilerin ve diğer nüfusun deneyimlerine dair yolları anlamak çok önemlidir. Bu çerçeve, öğretmenleri sınıfa dahil etmek ve bir dizi öğrenciye hizmet etmek için uygulanabilir bir en iyi uygulama stratejileri seti sağlar (Kaynak)
Tüm Duyulara Yönelik Deneyimsel Öğrenme (İnsan ve Tabiat İlişkileri)
Yerli Amerikan Pedagojisi – Yerli yönteminde deneyimsel öğrenme tüm duyuları kullanır: Görme, duyma, tatma, dokunma ve koku alma, ayrıca sezgi ve içgüdüsel hisler. Bu çerçeve, gençlerin hafıza ve beceri gelişimini artıran işbirlikçi, işbirliğine dayalı ve kasıtlı yollarla topluluklarını destekleyen faaliyetlere katılım yoluyla öğrendiklerini kabul eder (Kaynak)
Hikâye anlatma (Kültür Veraseti)
Yerli Amerikan Pedagojisi – Hikâye anlatımı, yerli halkların öğrenmesinin merkezidir. Hikâyeler tarih, hayatta kalma, kültür hakkında bilgi verir ve bir birey toplumda uyumsuzluk yarattığında biçimlendirici bir düzeltici yöntem olarak kullanılır. Bu ikinci örnekte, yetişkinler, derslerin animasyonlu bir tarzda aktarılırsa daha iyi hatırlanacağını bilerek kimseyi eleştirmeden, seçmeden veya disipline etmeden düzeltici bir hikaye anlatmasını seçebilir. Vaka çalışmalarını, biyografileri, kurguları ve sözlü tarihi öğretime nasıl dahil edebileceklerine karar verirler.
Kızılderililerin Eğitimde Önem verdiği Temel değerler
Aşağıdaki başlıkları kendi müfredatımızdaki değerler eğitimi ile karşılaştırabilirsiniz.(Kaynak)
1- Saygı
Yerli Amerikan Pedagojisi – Uyumlu ilişkiler için endişe ve başkalarının duygu ve değerlerine kibarca saygı; Kendinizi ve akranlarınızı, ailenizi, büyüklerinizi, atalarınızı, öğretmenlerinizi, okulunuzu, topluluğunuzu ve kabilenizi / milletinizi onurlandırmak.
2- Sorumluluk
Yerli Amerikan Pedagojisi – İnsanlarımıza – geçmiş, şimdiki zaman ve gelecek – yanı sıra çevremize ve diğer canlılara karşı sorumlu olduğumuzu öğretmeliyiz. Sorumlu olmak bir tür güvenilirliktir; Yaptığınız her şeyde sözleriniz, eylemleriniz ve davranışlarınızdan sorumlu olmak.
3- Topluluk / Hizmet
Yerli Amerikan Pedagojisi – Yerli Amerikan topluluğunun yanı sıra mahallelerimizin, şehirlerimizin, köylerimizin, rezervasyonlarımızın ve uluslarımızın topluluklarına aitiz. Bu, haklarla birlikte, topluluğumuzu herkes için daha iyi bir yer haline getirmek için hizmet sağlama sorumluluğumuz olduğu anlamına gelir.
4- Kültür
Kendi kültürlerimizi ve başkalarının kültürlerini onurlandırır ve değer veririz. Yerli, gençlik ve çağdaş batı kültürleri dahil olmak üzere birçok kültürden etkilendiğimizi kabul ediyoruz ve bunun kimliğin gelişimini nasıl etkilediği konusunda dikkatliyiz.
5- Azim
Yerli halk, daha önce gelenlerin azmi ve kararlılığı nedeniyle ayakta kaldı. Engellere rağmen bir amaca, fikre veya göreve bağlı kalarak atalarımızı gururlandırırız. Doğuştan var olan güçlü yönlerimizi kullanırız ve başkalarıyla tam potansiyelimizi geliştirmemize destek olacak ilişkiler kurarız.
6- Yerli Düşünme
Yerli Amerikan Pedagojisi – Yerli düşünme ve öğrenme, kasıtlı olarak içe dönük bir bakış, öz farkındalık ve daha derin anlamlar üzerinde düşünmeyi içeren yansıtıcı bir süreçtir. Düşünceli olmayı, kişisel gelişimi, derin öğrenmeyi ve anlamlı değişimi teşvik etmek için bu yansıtıcı uygulamayı destekliyoruz.
Ne Öğretiyorlar?
Yerli Amerikalılar Topluluğu (NACA), öğrencinin akademik başarısına, kültürel bağlantılara ve sanatla ilgili seçmeli derslere olan bağlılığını yansıtan bir akademik program uygular. şöyle ki;
- Yerli Edebiyat dersleri, okuryazarlık becerilerini ve bilgisini geliştirir ve ortaokul düzeyinde, öğrenciler ek Yerel Edebiyat ve kademeli okuma dersleri aracılığıyla yerli kültürlere bağlanır.
- Gelen Yerli Tarih öğrencileri keşfetmek, yerel karasal ve küresel tarih ve coğrafya ilgili bakış açıları esasına dayalıdır.
- Ortaokulda Bağlı Matematik Programı ve lisede Etkileşimli Matematik Programı aracılığıyla sayısal beceriler geliştirilir.
- Yerli Bilim, fiziksel, yaşam, yeryüzü, çevre bilimleri ve biyolojiye dayanır.
- Sağlık ve zindelik, tüm sınıflarda sunulan Kişisel Zindelik derslerinin merkezinde yer alır.
- Yerel Dil sınıfları şunları içerir: Lakota, Navajo, Tiwa, Keres ve Zuni dil sınıfları.
Kızılderililerin Eğitimde Misyon ve Vizyonu
Misyon
Öğrencileri, eğitimcileri, aileleri ve topluluğu, öğrencilerimizi erken çocukluktan yetişkinliğe kadar büyümeye hazırlayacak ve akademik olarak hazırlanmış, kimliklerine güvenen ve sağlıklı güçlü liderler yetiştirecek toplulukları güçlendiren bir eğitim sistemi kurmaktır.
Vizyon
Vizyonumuz, öğrencilerin, eğitimcilerin, ailelerin ve Yerli topluluk liderlerinin bir araya geldiği, öğrencilerin büyümesi, lider olması ve hem üniversitede hem de genel olarak yaşamda mükemmelleşmeye hazırlanmaları için sürekli gelişen ve dinamizm sağlayan bir topluluk oluşturmaktır.
Hedefler
-
Gençleri kültürel kimliklerine güvenecek şekilde inşa etmek
-
Gençleri akademik olarak sebat etmeye teşvik etmek
-
Gençlikte fiziksel, duygusal ve ruhsal sağlığı desteklemek
-
Gençleri akademik ve duygusal olarak üniversiteye hazırlamak
-
Lider olarak rollerini üstlenmeleri için gençleri güçlendirmek
Eğitimde Temel Değerler
Yerli Amerikan Pedagojisi – Öğrenciler ve personel, toplumun geneliyle ilgili olduğu için her bir temel değeri temsil eden davranış ve tutumları göstermeye teşvik edilir.
1- Saygı – Uyumlu ilişkiler için endişe duymak; Kendinizi, akranlarınızı, ailenizi, büyüklerinizi, atalarınızı, öğretmenlerinizi, okulunuzu, topluluğunuzu, kabilenizi / ulusunuzu onurlandırmak. Başkalarının duygu ve değerlerine saygılı saygı duymak. Saygı, insanların birbirleriyle daha iyi anlaşmalarına yardımcı olur.
2- Sorumluluk – Çalışanlarımıza karşı sorumluyuz; geçmiş, şimdi ve geleceğin yanı sıra çevremiz ve diğer canlılar. Sorumlu olmak bir tür güvenilirliktir; Yaptığınız her şeyde sözleriniz, eylemleriniz ve davranışlarınızdan sorumlu olmak.
3- Topluluk / Hizmet – Topluluğun yanı sıra mahallelerimizin, şehirlerimizin, köylerimizin, yerlerimizin ve uluslarımızın topluluklarının da üyesiyiz. Bu, haklarla birlikte, topluluğumuzu herkes için daha iyi bir yer haline getirmek için hizmet sağlama sorumluluğumuz olduğu anlamına gelir.
4- Kültür – Kendi kültürlerimizi ve başkalarının kültürlerini onurlandırır ve değer veririz. Yerli, gençlik ve çağdaş batı kültürleri dahil olmak üzere birçok kültürden etkilendiğimizi kabul ediyoruz ve bunun kimliğin gelişimini nasıl etkilediği konusunda dikkatliyiz.
5- Azim – Yerli halk, daha önce gelenlerin azmi ve kararlılığı nedeniyle dayandı. Engellere rağmen bir amaca, fikre veya göreve bağlı kalarak atalarımızı gururlandırırız. Doğuştan var olan güçlü yönlerimizi kullanırız ve başkalarıyla tam potansiyelimizi geliştirmemize destek olacak ilişkiler kurarız.
6- Düşünme – Yerli düşünce ve öğrenme, kasıtlı olarak içe bakmayı, öz farkındalığı ve daha derin anlamların tefekkürünü içeren yansıtıcı bir süreçtir. Düşünceli olmayı, kişisel gelişimi, derin öğrenmeyi ve anlamlı değişimi teşvik etmek için bu yansıtıcı uygulamayı destekliyoruz.
***
Bunların yanında; gelelim aşağıda gösterilen “Into the West-Carlisle Indian School” filminden yerli Amerikalıların, yani Kızılderililerin nasıl “Yetişkinleri öldür çocukları koru!” sloganıyla yüzbinlerce Kızılderili katledip, çocuklarını yatılı okullarda nasıl asimile edildiğini gösteren filmden bir bölüme:
