Eğitimci Osman Teğiş yazdı.
Olaylara hangi pencereden bakarsanız, değerlendirmeleriniz de o minvalde olur. Bu yazımızda, ÖSYM tarafından Yüksek Öğretim Kurumlarına Öğrenci Seçme Sınavında, 2022 yılından itibaren TYT (Temel Yeterlilik Testi), AYT (Alan Yeterlilik Testi) sınavlarında baraj puanlarının kaldırılmasını ve bu kararın mesleki eğitim üzerindeki etkilerini eğitimci penceresinden değerlendirelim.
Bu Kararlar Eğitim İçin Kalıcı Çözüm Olabilir mi?
Eğitimde, köklü sorunlara günü kurtarmaya yönelik geçici çözümler üretirseniz, bulduğunuz çözümler çözüm olmaktan çıkar, daha büyük sorunların ortaya çıkmasına sebep olur; konumuz olan YKS’de yapılan düzenleme gibi.
Zaten alınan kararlar “usul” olarak da hatalı bir seyir izliyor. Keşke kararlar alınmadan önce konu gündeme gelse, bu yazımızdaki görüşler gibi, eğitimcilerin görüşleri dinlenilse daha sağlıklı ve kalıcı ortak kararlar çıkabilirdi. Mesela, TYT ve AYT kararlarının mesleki eğitime etkisi konuşulmuş mudur? Hiç sanmıyorum. Ama usul ne yazık ki böyle işletilmiyor; gündemi “pat!” diye kucağımızda buluyoruz.
Mesleki Eğitimdeki Kazanımlar Çarçur Edilmesin!
2021 Eğitim Öğretim yılında TBMM’nde 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nda önemli iki değişiklik yapıldı. Yapılan bu değişiklik ile Mesleki Eğitim Merkezleri, hem öğrenci, hem de işveren tarafından cazip hale geldi. Mesleki Eğitim Merkezlerinde, öğrenci bir gün teorik ders görür, diğer günlerde işletmelerde meslek öğrenir. Dört eğitim öğretim yılı sonunda öğrenci lise mezunu olduğu gibi yeterlilik belgesini alır.
Kanunda yapılan bu düzenleme ile öğrenciye dört yıl boyunca işveren tarafından ödenen asgari ücretin üçte biri kadar ücretin tamamı devlet tarafından ödenir; dolayısıyla İşveren üzerinde öğrenciden kaynaklı bir yük kalmadığı gibi, işveren de aynı zamanda aradığı ara elamanı bulmuş olacaktı.
Milli Eğitim Bakanı Sayın Prof. Dr. Mahmut ÖZER bu konuda seferberlik ilan etmiş, neticede Sanayi Sitelerinden tutun otellere kadar nerede ara elaman ihtiyacı varsa mesleki eğitim merkezleri açıldı ve açılmaya devam edilmekteydi.
Bu çalışmaların sonucunda ilk kez Mesleki Eğitim Merkezlerinde kayıtlı öğrenci sayısı 159 binden bir buçuk ayda, yüzde 100’lük artışla 321 bine yükselmiştir. (www.meb.gov.tr – 9 Şubat 2022)
Bu durum, ülkenin geleceği açısından umut verici olduğu kadar aynı zamanda alkışlanacak bir başarıdır. Meslek Liselerinin tekrar canlanması ve her alanda ara elaman ihtiyacının karşılanması açısından çok büyük bir adımdır.
TYT ve AYT’ de Baraj Puanlarının Kaldırılması Mesleki Eğitimi Nasıl Etkiler?
Ancak, mesleki eğitimde taşlar yerine oturmadan TYT ve AYT de baraj puanını kaldırırsanız meslek kanunda yaptığınız değişiklik ve mesleki eğitimin cazibeliği tartışılır hale gelmektedir.
Şöyle ki?
2021 yılında YKS’ de Lisans Programlarında devlet üniversitelerinde boş kalan kontenjan sayısı 68.797’di. Buna ön lisans programlarında boş kalanları da eklerseniz ki, boş kalan bölümler incelendiğinde hatırı sayılır bölümlerde var; bu bölümlerin baş kalmasının nedeni, öğrencilerin mezuniyet sonrası iş bulama kaygısıdır ki haklılardır.
Bir eğitimci gözüyle baktığımda ve hesap kitap yaptığımda atanamayan binlerce öğretmen adayı, binlerce atanamayan diğer bölümlerden mezunlar varken, günü birlik sorunu çözdüğümüzü sanmak doğru bir adım değildir. Çok sürmez; dört yıl sonra ellerinde diploma ancak atanamayan üniversiteli işsizler ordusunu ortaya çıkarır.
Şu söylenebilir, “Devlet her üniversite okuyana iş veremez!”
Doğrudur ancak, Anadolu insanı elinde avucunda ne varsa çocuğunu üniversitede okutuyor ki bir iş sahibi olsun. Mezuniyet sonunda diplomaya dayalı bir iş alanı bulamazsa bu insanların sorunları, serzenişleri devlete yönelecektir. 25 yaşında üniversite bitirmiş bu ülkenin milyonları aşan üniversite mezunlarına alanları dışında hangi işi yaptırabilirsiniz? Yaptıramazsınız, duyarsız da kalamazsınız.
Çözüm üretmek gerekir; yoksa bu ülkenin genç ve dinamik sermayesi olan gençlere bilerek veya bilmeyerek kötülük yapmış olursunuz.
Sonuç: Köklü Çözümlere İhtiyaç Var!
Çözümü ilköğretimden itibaren aramalıyız. 4+4 den sonra öğrenciler akademik eğitim veya mesleki eğitime yönlendirilmeli ve mesleki eğitim canlandırılmalıdır. İlköğretimden mezun bütün öğrencileri, akademik liselere yerleştirmek eğitimde kaliteyi getirmediği gibi TYT ve AYT’de baraj kaldırmak kalite getirmez, sorun çözmez.
Saygılarımla…