Mezuniyet Törenleri – Her Haziran ayı yaklaştığında üniversiteler başta olmak üzere, her kademede bir mezuniyet töreni hazırlığı başlar. Mezuniyet ve kep atma törenleri çok su götüren hamura benzer. Bulunduğunuz konum, iş hayatınız ve eğitim seviyeniz gibi birçok sebeple söyledikleriniz yanlış anlaşılabilir. Söyledikleriniz abartılı bulunabilir. Gereksiz ve zamansız bir tartışma olarak da görülebilir. Bu yazıda, bizim gayemiz mezuniyet törenleri ile ilgili uygulamada gördüğümüz bazı noktalara dikkat çekmek…
Her ne kadar kep atma törenleri batı kültüründen geldiği kabul edilse de, Türk kültüründe Ahilik teşkilatında Şed Kuşanma Törenleri ile benzerlik gösterir. Bir şeye karşı çıkmak onun varlığını ortadan kaldırmayı gerektirmez. Ancak uygulamaları mutedil bir hale getirmek, meşru dairenin sınırları içinde kalarak mezuniyet törenlerini amacına uygun hale getirmek pekala mümkündür.
Mezuniyet törenleri, batı kültüründe bir ruhban sınıfa ait olmayı temsil adına yapıldığı gibi, Ahilik kültüründe de, bir meslek grubunda yetkin olmak, ehil olmak adına Şed kuşanma törenleri yapılmaktaydı.
Şed Kuşanma Törenleri Nedir?
Ahilikte esnaflar;
– Yamak ve çırak
– Kalfa
– Usta gibi derecelendirilirdi.
Çocuklar 10 yaşına gelince bir esnafın yanına yamak olarak verilir, iki yıl çalışan yamak, yeterli bilgi ve beceriyi kazandığında çırak olurdu. Her meslek derecesinde üç yıl çalışır. Kalfalıkta da üç yıl çalıştıktan sonra bu kişiler, ustalık derecesi almaya hak kazanırdı. Ahilikte önemli bir yeri olan Şed Kuşanma Töreni ile ustalığa yükseltililerdi.
Bu bakış açısıyla bakarsak, üniversitenin her hangi bir bölümünden mezun olup, bir meslek grubuna mensubiyeti simgeleyen öğrencilerin mezuniyet törenlerine ve kep atma törenlerine bir sözümüz olamaz; aynı zamanda haklarıdır.
Sorun Nerede?
Mezuniyet törenlerini, bir meslek grubuna ait olmak adına üniversiten mezunların yapması gerekirken;
- Anaokulunu bitirenlere mezuniyet töreni
- İlkokulu bitirenlere mezuniyet töreni
- Ortaokulu bitirenlere mezuniyet töreni
- Liseyi bitirenlere mezuniyet töreni yapılmaktadır.
Size de tuhaf gelmiyor mu; bu mezuniyet törenlerinde bir yanlışlık var. İlk ve en önemli yanlışımız 4+4+4=12 yıllık zorunlu eğitimde ilk mezuniyet töreni en erken, haydi diyelim ki, lisede olabilir. Liseden önce öğrencilerin her hangi bir mezuniyet durumu olmadığı gibi, her hangi bir öğrencinin hayatında da olağanüstü bir değişim de söz konusu olmayacaktır.
O zaman niçin mezuniyet törenleri yapıyoruz ve aileleri maddi açıdan sıkıntılara sürüklüyoruz? Ailelerin maddi durumu eşit olmadığı gibi, çok sayıda aile mezuniyet adı altında yapılan masrafları kaldıracak durumda da değildir. Ancak sırf çocuğunun mahcup olmaması adına maddi, ağır bir yükün altında inim inim inliyor.
Eğitim yöneticileri ve öğretmenler, bazı aileler istiyor gerekçesi ile bu duruma izin verirse, hem haksızlık etmiş, hem de eğitim camiasına zarar vermiş olur.
Mezuniyet törenlerinin bir çocuk için bir aileye maliyeti, ortalama, asgari ücretli bir ailenin bir aylık masrafıdır. (Not: Otellerde yapıldığında masraf ekstra artacaktır). Bir mezuniyet elbisesinin fiyatının ne kadar olduğunu biliyor musunuz? Öğrenmek istiyorsanız Google’de bir arayın ve bakın; tek kelime ile korkunç! Bu törenler sadece okullar üzerinden ticaret yapanların işine yarar; başka da hiçbir işe yaramaz ve eğitime doğrudan veya dolaylı, hiç bir katkısı da yoktur.
Ne yapılmalı, Nasıl Yapılmalı?
Öncelikle, mezuniyet törenlerine bir kısıtlama getirilmelidir. Milli Eğitim Bakanlığının bu konuda duruşu kesin ve net olmalıdır.
Anaokulu, ilkokul ve ortaokulda kesinlikle mezuniyet törenlerine izin verilmemelidir.
Mezuniyet törenleri okul idaresinin bilgisi dışında yapılmamalı; okul aile birlikleri vasıtasıyla yapılması düşünülen törenlere de izin verilmemelidir. Çünkü bu yaklaşım doğru değildir ve eğitimcilere zarar vermektedir. Okulda hiçbir etkinlik okul idaresinin bilgisi dışında gerçekleşmemelidir.
Liselerde mezuniyet törenlerine gelince; sadece okul bahçelerinde veya okul salonlarında, okul idaresinin sorumluluğunda, mezun olacak bütün öğrencilerin katılımıyla bu törenlerin yapılmasına izin verilebilir. Öğrenci ve veli mezuniyet töreni adı altında ekstra bir masrafa sokulmamalıdır.
Üniversitelerde yapılan mezuniyet törenlerine ise, Şed Kuşanma Törenleri gözüyle bakılabilir.
Saygıyla…
Osman TEĞİŞ /Eğitimci/www.yeniegitimdergisi.com