Öğrenci Değerlendirme Yöntemleri – MEB öğrenci öğrenmesini ölçme ve değerlendirme boyutunda sınıf içine taşıyarak biçimlendirici değerlendirmeyi öne çıkardı. Biz de size konuyla ilgili hazırladığımız bilgileri hap şeklinde sunmak istiyoruz. Bu nedenle bu yazıda değerlendirme türlerine bir göz atalım istiyoruz. İlerleyen yazılarda size özellikle sınıf içi biçimlendirici değerlendirme araçlarına yönelik örnekler sunmaya gayret edeceğiz.
Her şeyden önce şunu belirtmek gerekir:
Ölçme araçlarını kullanmanın amaçları ve yeri farklıdır. Öğretmen dönem başında sınıfının seviyesini belirlemek için tanılayıcı ölçmeyi kullanırken, öğretim süreçlerinde biçimlendirici değerlendirmeyi, dönemde 2 veya 3 defa yapılan genel sınavlarda ise özetleyici değerlendirmeyi yani karar vermemizi sağlayacak olan değerlendirmeyi kullanması gerekir.
Görüldüğü gibi ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanmanın yeri, amacı ve sonuçları aynı değildir. Karıştırılırsa, öğrenci hakkında yanlış değerlendirmeler yapılabilir.
Özetle; tanılayıcı, biçimlendirici ve özetleyici değerlendirme, öğrenme sonuçlarını ölçmek ve iyileştirmek için kullanılan eğitimsel ve profesyonel değerlendirme yöntemlerinin üç farklı türünü temsil eder. Her biri farklı bir amaç taşır ve öğrenme sürecinin farklı aşamalarında gerçekleşir.
Şimdi öğrenci değerlendirme yöntemleri hakkındaki ayrıntılara bakalım:
1- Tanılayıcı Değerlendirme:
Amaç: Tanılayıcı değerlendirme, bir öğrenme sürecinin başlangıcında, öğrencilerin mevcut bilgi, beceri ve güçlü yönlerini değerlendirmek ve eksiklikleri veya yanılgılarını belirlemek için yapılır.
Odak: Bu tür değerlendirme, öğrenenlerin temel yeteneklerini ve ne bildiklerini veya yapabildiklerini anlamaya odaklanır.
Yöntemler: Tanılayıcı değerlendirmeler, ön testler, sınavlar, anketler veya gözlemler içerebilir. Bu değerlendirmeler, eğitimcilerin öğrenenlere ihtiyaçlarına uygun içerik ve destek sağlamak için ekstra destek veya açıklama gerektiren alanları belirlemelerine yardımcı olur.
Faydaları: Tanılayıcı değerlendirme, eğitimcilerin daha hedeflenmiş ve etkili bir öğretim ve müfredat tasarlamalarına yardımcı olur, böylece öğrenenler mevcut bilgi ve becerilere dayalı olarak uygun içerik ve destek alırlar.
2- Biçimlendirici Değerlendirme:
Amaç: Biçimlendirici değerlendirme, öğrenme süreci sırasında gerçekleşir ve öğrenenlere ve eğitmenlere sürekli geri bildirim sağlamak için kullanılır. Temel amacı ilerlemeyi izlemek, geliştirilmesi gereken alanları tanımlamak ve öğretimi gerektiği şekilde ayarlamaktır.
Odak: Bu tür değerlendirme, öğrenme sürecini değerlendirmeye ve öğrenenlere güçlü ve zayıf yönlerini anlamalarına yardımcı olmaya odaklanır ve eğitmenlere öğretim stratejilerini uyarlamada rehberlik eder.
Yöntemler: Biçimlendirici değerlendirmeler, sınavlar, ev ödevleri, sınıf tartışmaları, akran değerlendirmeleri ve gözlemler gibi araştırmaları içerebilir. Genellikle düşük riskli değerlendirmelerdir ve öğrenenlerin kendilerini geliştirmek için anında geri bildirim almasına yardımcı olur.
Faydaları: Biçimlendirici değerlendirme, sürekli öğrenmeyi teşvik eder ve eğitmenlere öğretim yöntemlerini, içeriği ve destek mekanizmalarını gerçek zamanlı olarak ayarlama olanağı sağlar. Bu, öğrenenlerin yolunda kalmalarına ve zaman içinde aşamalı olarak iyileşmelerine yardımcı olur.
3- Özetleyici Değerlendirme:
Amaç: Özetleyici değerlendirme, bir öğrenme deneyiminin sonunda gerçekleşir ve genel öğrenme sonuçlarını ölçmek ve öğrenme hedeflerinin ne ölçüde gerçekleştirildiğini belirlemek için kullanılır.
Odak: Bu, sonuçları değerlendirir ve öğrenenlerin öğrenme deneyiminin sonunda ne öğrendiklerini ve ne yapabildiklerini değerlendirir.
Yöntemler: Özetleyici değerlendirmeler genellikle final sınavları, projeler, standartlaştırılmış sınavlar veya diğer kapsamlı değerlendirmeler şeklinde olur. Genellikle notlandırma, dersi geçme, sertifikasyon veya karar verme için kullanılan yüksek riskli değerlendirmelerdir.
Fadyaları: Özetleyici değerlendirme, bir öğrenme programının veya eğitim müdahalesinin etkililiğini özetler. Bu, öğrenenlere not veya sertifika verilmesine yardımcı olur ve kurumları veya organizasyonları program etkililiği konusunda kararlar almalarına yardımcı olur.
Özetle, tanılayıcı değerlendirme öğrenenlerin başlangıç noktalarını belirler, biçimlendirici değerlendirme öğrenme sürecini yönlendirir ve özetleyici değerlendirme sonuçları değerlendirir. Bu üç değerlendirme türü, eğitimcilere ve öğrenenlere eğitim yolculuğunun farklı aşamalarında değerli bilgiler sağlayarak etkili öğretimi ve öğrenmeyi teşvik eder.
Bestami Çiftçi /Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı
Yeni Eğitim Dergisi